Formaty w drukarstwie

Osobom niezwiązanym zawodowo z poligrafią problem sprawia często kwestia ustaleń dotyczących formatu wydruku. Czym różni się format netto od formatu brutto? Jaki jest podstawowy format arkusza papieru stosowany w drukarniach? Jak dobrać właściwie format koperty do swojego wydruku? Odpowiadamy na najczęstsze pytania.

Co to jest format?

Format w poligrafii to wymiary takie jak szerokość i długość podane w jednostkach miary metrycznej odnoszące się do arkusza papieru przeznaczonego do druku. Rozmiar gotowego produktu poligraficznego rozumiany jest jako iloczyn długości i szerokości stron bloku wkładu.

Czym różni się format brutto od formatu netto?

O formacie brutto mówimy, gdy mamy na myśli arkusz papieru przed przycięciem do wybranego przez klient rozmiaru. Mówiąc prościej jest to powierzchnia wydruku o określonej w zamówieniu wielkości wraz ze spadami, paserami drukarskimi, znacznikami cięcia i falcowania oraz z przestrzenią do przytrzymywania arkusza przed maszynę drukarską, które po zakończeniu drukowania zostaną odcięte. Format netto to natomiast arkusz papieru po obcięciu do rozmiaru zadanego w zamówieniu. Jest to po prostu gotowy, finalny produkt, który trafia do klienta z introligatorni. Nie ma na nim znaczników, spadów i przestrzeni do przytrzymywania przez łapki maszyny.

Jakie normy określają wymiary arkusza papieru?

W drukarstwie formaty papieru i/lub tektury ustalane są normami prawnymi. W Polsce do druku wykorzystywane są arkusze o formatach określonych przez międzynarodową normę ISO 216. Przepisy te obowiązują również m.in. we wszystkich krajach europejskich, nie są jednak respektowane w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz w Japonii.

Jakie są standardowe formaty papieru?

W Polsce do druku wykorzystuje się podstawowe formaty arkuszy papieru A, B i C. W każdej z tych grup wyróżnia się dziesięć wielkości formatów podawanych w milimetrach. Do druku niewielkich produktów, np. książek, czasopism, broszur, ulotek itp., najczęściej wykorzystuje się arkusze papieru w formacie A.

Co oznaczają litery LG i SG przy formacie papieru?

Skrót LG wskazuje, że w konkretnym arkuszu papieru bieg włókna poprowadzony jest po długim boku kartki. Natomiast SG odnosi się do biegu włókna po krótkim boku papieru. W ten sposób możemy do druku wykorzystać kartki o tym samym formacie, ale z innym przebiegiem włókien.

Co oznacza plus przy formacie papieru?

W tabelach formatów arkuszy drukarskich dostrzec można zarówno oznaczenia podstawowe – np. A4, jak również powiększone, np. A4+. Ten drugi jest większy o kilka milimetrów, a przez to również nieco droższy. Stosuje się go do druku, jeżeli klientowi zależy na osiągnięciu (po obcięciu spadów, znaczników itp.) klasycznego rozmiaru A4, tj. 210×297 mm. W przypadku wyboru podstawowego arkusza A4 do druku nie jest to możliwe, gdyż po pracach introligatorskich format ten finalnie będzie o kilka milimetrów mniejszy, np. 200×290 mm. Standardowo w poligrafii używa się tańszego formatu, czyli np. A4 zamiast A4+.

Jak dobrać kopertę do konkretnego formatu papieru?

Wymiary kopert, zgodnie z przepisami normy międzynarodowej ISO 269, są dostosowane do wielkości Arkuszów określonych przez ISO 216. Oznacza to, że wybierając standardowy rozmiar produktu drukarskiego z łatwością można dobrać do niego odpowiednią kopertę.